28η Οκτωβρίου: Το ποδόσφαιρο στα χρόνια του πολέμου

Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Ελλάδα και όπως είναι λογικό κάθε αθλητική δραστηριότητα έπαψε να υπάρχει. Οι αθλητές άφησαν τα γήπεδα και φόρεσαν τα χακί.

Την παραμονή της ιταλικής εισβολής, Κυριακή 27 Οκτωβρίου, στην Ελλάδα υπήρχε αγωνιστική δράση. Συγκεκριμένα, στην Πάτρα, η επίλεκτη ομάδα της πόλης αντιμετώπισε την επίλεκτη του Πειραιά, για το πρωτάθλημα πόλεων, όπου οι φιλοξενούμενοι επικράτησαν 3-1 και στην Αθήνα, η επίλεκτη ομάδα αντιμετώπισε αυτή του Βόλου, με τους γηπεδούχους να παίρνουν τη νίκη με 6-0.

Το πρωί της επόμενης μέρας βρήκε την Ελλάδα να μάχεται στα σύνορα της Αλβανίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των αθλητών βρέθηκαν στρατευμένοι και πολλές φορές πολέμησαν δίπλα δίπλα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσαν οι Αχιλλέας Γραμματικόπουλος, τερματοφύλακας του Ολυμπιακού και Μίμης Πιερράκος, επιθετικός του Παναθηναϊκού, με τον δεύτερο να πέφτει ηρωικά μαχόμενος στο μέτωπο του Πόγραδετς, τον Νοέμβριο του 1940.

Μάλιστα, μερικές μέρες αργότερα, ο διοικητικής του Σ’ Συντάγματος Β’ Πυροβολικού ενημέρωσε με γράμμα τη μητέρα του άτυχου ποδοσφαιριστή. Ένα γράμμα που δεν έφτασε ποτέ στα χέρια της μητέρας, αφού ο αδερφός του, Στέφανος της το έκρυψε, καθώς βρισκόταν σε άσχημη κατάσταση. Χαρακτηριστικά, το γράμμα, ανέφερε:

Κυρία,

Το Σύνταγμα με μεγάλην θλίψην λαμβάνει την τιμήν να σας αναγγείλει ότι ο προσφιλής υιός σας δεν ζη πλέον.

Φονικόν βλήμα ανάνδρου εχθρού απεστέρησε την οικογένειάν του, το Σύνταγμα, την Πατρίδα, προσφιλούς και πολυτίμου τέκνου.

Εις τα ψυχάς όλων ημών μένει αλησμόνητον το αγέρωχον παράστημα, η μεγαλειώδης ψυχραιμία και ο τίμιος ηρωϊσμός του εκλιπόντος υιού σας.

Ήρωες, ωσάν τον Μίμη Πιερράκον δεν αποθνήσκουν, αλλά ζουν εις τα καρδίας όλων των Ελλήνων και ως λαμπρός φάρος καταυγάζουν την οδόν της Δόξης και της Νίκης της μεγάλης μας Πατρίδος.

Ο Πανάγαθος Θεός ας απαλύνη την καρδίαν δεινώς τρωθείσης μητρός, αδελφών και συγγενών και ας ελαφρύνει την γην ήτις τον εδέχθη εις μνήνην αιωνίαν.

Εν ΤΤ 212 τη 16η Δεκεμβρίου 1940

Ο Διοικητής του Συντάγματος»

Μάλιστα, το 1950 ο αδερφός του Μίμη Πιερράκου, βρέθηκε στην Αλβανία, προκειμένου να μεταφέρει τα οστά του αδερφού του στην Αθήνα, τυλιγμένα με τη σημαία του Παναθηναϊκού.

Ένα ακόμα θύμα του ελληνικού ποδοσφαίρου στον πόλεμο εναντίων των δυνάμεων του Άξονα, αποτέλεσε ο Νίκος Σωτηριάδης, τερματοφύλακας του ΠΑΟΚ. Στις 28 Ιανουαρίου του 1941 έχοντας το βαθμό του λοχία, στο 50ό Σύνταγμα Πεζικού, σε ηλικία 33 ετών «έφυγε» στην προσπάθεια των ελληνικών δυνάμεων να κατακτήσουν το πολυβολείο των Ιταλών στην μάχη της Κλεισούρας. Παράλληλα, ο «Δικέφαλος» μετράει ένα ακόμα θύμα, τον Γιώργο Βατίκη, όμως, δεν έγιναν ποτέ γνωστές οι συνθήκες του θανάτου του.

Ωστόσο, ακόμα και κατά τη διάρκεια του πολέμου, η ποδοσφαιρική δραστηριότητα δεν σταμάτησε εντελώς. Στις 5 Ιανουαρίου του 1941 στο Γήπεδο της Λεωφόρου, επίλεκτη ομάδα της Αθήνας αντιμετώπισε σε φιλικό αγώνα με 4-2 επίλεκτους του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος, ενώ στις 9 Μαρτίου του 1941 έγινε ένα ακόμα φιλικό, όταν και πάλι επίλεκτη ομάδα της Αθήνας αντιμετώπισε στη Λεωφόρο επίλεκτους της Βρετανικής Αεροπορίας, νικώντας με 6-2.

Κάτι… ανάλογο έγινε και στη διάρκεια της Κατοχής. Δύο χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, οι Έλληνες αθλητές με πρωτοβουλία των αθλητών του στίβου οργάνωσαν την Ένωση Ελλήνων Αθλητών, έχοντας ως στόχο τη βοήθεια των αθλητών που υπέφεραν από τις κακουχίες και «γέμιζαν» τα δωμάτια του νοσοκομείου «Σωτηρία».

Την άνοιξη του 1942 με πρωτοβουλία των ποδοσφαιριστών του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ προγραμματίστηκε φιλικό παιχνίδι στο γήπεδο της Λεωφόρου, προκειμένου τα έσοδα από τον αγώνα να δοθούν στους αθλητές. Όμως, ο τότε πρόεδρος των «πράσινων» Απόστολος Νικολαΐδης υποστήριξε πως δεν μπορούσε να προχωρήσει σε μία τέτοια κίνηση, με αποτέλεσμα οι φίλαθλοι που έδιναν το «παρών» να βγουν στους δρόμους και να διαδηλώσουν. Τα πράγματα ηρέμησαν με την επέμβαση των γερμανικών δυνάμεων.

Τον Ιούνιο του 1944 το ελληνικό ποδόσφαιρο θρήνησε ένα ακόμα «μέλος» της. Ο Σπύρος Κοντούλης, ποδοσφαιριστής ΑΕΚ, κατά τη μεταφορά του στον τοίχο της Καισαριανής, πήδηξε από το βαγόνι και σκοτώθηκε από γερμανικά πυρά, στην προσπάθειά του να αποδράσει.

Στη «μάχη» της αντίστασης έπεσε και η περιφέρεια. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στην Καλαμάτα, ο διοικητής των δυνάμεων του άξονα, ζήτησε από τους πολίτες της πόλης τη δημιουργία ενός φιλικού αγώνα, ανάμεσα σε επίλεκτους των γερμανικών δυνάμεων και τους ντόπιους. Οι Καλαματιανοί επικράτησαν, κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση του διοικητή, ο οποίος διέταξε άμεσα τον επαναληπτικό αγώνα.

Κατά την είσοδο των Ελλήνων επίλεκτων, πίσω από το τέρμα υπήρχε μυδραλιοβόλο, με τους Γερμανούς να παίρνουν τελικά τη νίκη με 3-2, καθώς το τραγικό… παράδειγμα του 1942 στην Ουκρανία ήταν πολύ νωπό. Επίλεκτοι ποδοσφαιριστές της Ντιναμό αντιμετώπισαν επίλεκτους του Χίτλερ. Μάλιστα, οι Γερμανοί είχαν προειδοποιήσει τους Ουκρανούς, οι οποίοι δεν… κατάλαβαν τίποτα επικρατώντας με 5-3. Αποτέλεσμα ήταν να εκτελεστούν, σε μίας αναμέτρηση που πήρε τον χαρακτηρισμό «Death Match», ελληνιστί «Παιχνίδι Θανάτου».

Στην Ιστορία έχει μείνει ένα παιχνίδι, που δεν έγινε ποτέ. Ένας αγώνας που μετατράπηκε σε διαδήλωση. Μια από τις πρώτες -αν όχι η πρώτη- αντικατοχικές διαδηλώσεις στην Ελλάδα. Άνοιξη του 1942: ο Παναθηναϊκός προγραμματίζει φιλικό με την ΑΕΚ, στην επιταγμένη από τους Γερμανούς, Λεωφόρο Αλεξάνδρας, με σκοπό τα έσοδα να διατεθούν στο νοσοκομείο της Σωτηρίας. Τα 15.000 εισιτήρια εξαντλήθηκαν αμέσως. Λίγο πριν την σέντρα, έγινε γνωστό ότι τα έσοδα δεν θα δοθούν για το νοσοκομείο της Σωτηρίας. Εξέλιξη που βρήκε αντίθετους τον αρχηγό του Παναθηναϊκού, Τάσο Κρητικό, και της ΑΕΚ, Κλεάνθη Μαρόπουλο, αλλά και όλους τους παίκτες, που αποφάσισαν να μην αγωνιστούν.

Οι δύο ομάδες βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο, χαιρέτησαν τους φιλάθλους, ανέβηκαν στις εξέδρες και εξήγησαν τι είχε συμβεί. Οι φίλαθλοι αγανάκτησαν. Όρμησαν στον αγωνιστικό χώρο. Ξήλωσαν τις ξύλινες εξέδρες, ξερίζωσαν τα δοκάρια και φώναζαν συνθήματα υπέρ των ποδοσφαιριστών. Τα επεισόδια γενικεύθηκαν. Γρήγορα σχηματίστηκε αντιφασιστική διαδήλωση, που έφτασε μέχρι την Ομόνοια και διαλύθηκε μόνο με την εμφάνιση των γερμανικών δυνάμεων Κατοχής. «Αν παίζαμε, θα ήταν σαν να συμφωνούσαμε με τους κατακτητές», θα πει μετά ο Κλεάνθης Μαρόπουλος.

Ιστορία χαρακτηριστική, αλλά σίγουρα, όχι η μόνη. Ο Πανιώνιος, για παράδειγμα, έδωσε όλα τα έσοδα από φιλικό παιχνίδι, για την επισκευή του αντιτορπιλικού «Έλλη». Αθλητές, έφτιαχναν, τις δικές τους ομάδες αντίστασης, όπως εκείνη του αθλητή του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, Γιώργου Ιβάνωφ, του οποίου το όνομα έδωσαν στο γήπεδο μπάσκετ των «κυανόλευκων». Σε αυτή συμμετείχε και ο Μιχάλης Παπάζογλου του Παναθηναϊκού. Έδιναν πληροφορίες στους Άγγλους και οργάνωναν σαμποτάζ, ενώ κατάφεραν με συνεργάτες στο ναύσταθμο να καταστρέψουν 30 αεροπλάνα των Γερμανών και να βυθίσουν με νάρκες τρία ελαφρά πολεμικά πλοία.

Πηγή: Onsports -ioniansports.gr