Σαντορίνη - Κολούμπο: Υποθαλάσσιο ηφαιστειακό παρατηρητήριο για πρώτη φορά στη Μεσόγειο

Ο Δήμος Θήρας στο πλαίσιο του αναπτυξιακού ρόλου του και με προτεραιότητα την συνεργασία με Επιστημονικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα σε θέματα ηφαιστειακής επικινδυνότητας, υπέγραψε προγραμματική σύμβαση με το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) η οποία αποσκοπεί στην παρακολούθηση του ενεργού υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπου με χρήση του Ε/Σ Φιλία και του Υποβρύχιου Τηλεκατευθυνόμενου Οχήματος (Max Rover) που διαθέτει το ΕΛΚΕΘΕ.

Στο πλαίσιο αυτού του έργου πραγματοποιήθηκε ωκεανογραφική αποστολή στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο του Κολούμπου με σκοπό

Α) την πόντιση εξιδεικευμένων επιστημονικών οργάνων του ερευνητικού προγράμματος «SANTORini seafloor’s observatorY»-SANTORY (Υποθαλάσσιο Παρατηρητήριο Σαντορίνης, χρηματοδότηση ΕΛΙΔΕΚ) για την οπτική καταγραφή του ηφαιστείου, την μέτρηση της θερμοκρασίας των υδροθερμικών καμινάδων, την παρακολούθηση των φυσικών παραμέτρων του υδροθερμικού πεδίου και την επιτόπια μέτρηση των υδροθερμικών ρευστών και αερίων.

Β) την συλλογή υλικού α) από την κολώνα του νερού με την χρήση ειδικών δειγματοληπτών τύπου Niskin, β) από τον μικροβιακό τάπητα καθώς και γ) ιζημάτων από τον πυθμένα του προτεινόμενου υδροθερμικού πεδίου με το υποβρύχιο όχημα MaxRover

Γ) Τη συλλογή γεωλογικών δειγμάτων για γεωχημικές αναλύσεις για την μελέτη της μαγματικής δραστηριότητας του ηφαιστείου.

Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια μικρού βάθους, όπως ο Κολούμπος έχουν πολύπλοκη γεωλογία και η έρευνα των υδροθερμικών τους συστημάτων είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Αυτά τα ρηχά υποθαλάσσια, υψηλής ενέργειας, δυναμικά, υδροθερμικά συστήματα συνδέονται με σημαντική και δυνητικά επικίνδυνη ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Για πρώτη φορά στη Μεσόγειο Θάλασσα, δημιουργείται ένα ρηχό υποθαλάσσιο ηφαιστειακό παρατηρητήριο (SANTORY) στον κρατήρα του Κολούμπο με τη συμβολή και την οικονομική στήριξη του Δήμου Θήρας. Στο πλαίσιο του έργου θα αναπτυχθούν και θα χρησιμοποιηθούν καινοτόμες θαλάσσιες τεχνολογίες οι οποίες αφενός θα διευρύνουν, τις γνώσεις μας για τη δυναμική και τους κινδύνους των υδροθερμικών πεδίων, παρέχοντας ελεύθερα δεδομένα τόσο στην επιστημονική κοινότητα όσο και στην κοινωνία, και αφετέρου θα δημιουργήσουν ένα πρότυπο σύστημα για την ανάπτυξη υποθαλάσσιων παρατηρητηρίων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του ΕΛΚΕΘΕ, αναλαμβάνει να υλοποιήσει το ερευνητικό πρόγραμμα και την οργάνωση και πραγματοποίηση των ερευνητικών αποστολών και των βιολογικών δειγματοληψιών, την καταγραφή του οπτικού υλικού από το βυθό και την ανάλυση των μικροβιολογικών δεδομένων, με Υπεύθυνη την Ερευνήτρια Β Δρ. Παρασκευή Πολυμενάκου. Η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Φυσικής Γεωγραφίας του ΕΚΠΑ, με Υπεύθυνη την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού (Υπεύθυνη του SANTORY) αναλαμβάνει την πραγματοποίηση των γεωλογικών δειγματοληψιών, την ανάλυση των γεωλογικών δεδομένων και την τοποθέτηση των επιστημονικών οργάνων σε συνεργασία με το Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), το Istituto Nazionale Geofisica e Vulcanologia (INGV) του Παλέρμου και το Departement de Geosciences (ENS) στο Παρίσι.

Αντώνιος  Σιγάλας

Δήμαρχος  Θήρας