Σαν σήμερα -9 Ιουλίου 1956: Ο «μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα στην Ευρώπη», ισοπεδώνει τη Σαντορίνη

Ο σεισμός είναι, πιθανότατα, η χειρότερη από τις φυσικές καταστροφές. Μέχρι και σήμερα κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια πότε, που και με τι ένταση θα χτυπήσει. Και ίσως αυτό είναι που τον κάνει τον πιο τρομακτικό από τις φυσικές καταστροφές. Αυτό που τρομάζει τους ανθρώπους είναι πως δεν μπορούν να προφυλαχθούν από αυτόν. Αν η ένταση του είναι μεγάλη και βρίσκεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή το μόνο που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος είναι να... προσευχηθεί! Κάτι ανάλογο έγινε μια ημέρα σαν σήμερα στη Σαντορίνη όταν το νησί των Κυκλάδων, ισοπεδώθηκε από τον ισχυρότερο σεισμό που έγινε τον 20ο αιώνα σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Όταν ο Εγκέλαδος χτύπησε χωρίς κανένα έλεος

Το μεσημέρι της 8ης Ιουλίου του 1956 μια σεισμική δόνηση μεγέθους 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ταρακούνησε τις Κυκλάδες. Το επίκεντρό του ήταν νότια της Αμοργού αλλά δεν ανησύχησε ιδιαίτερα τους κατοίκους των νησιών οι οποίοι συνέχισαν κανονικά τη ζωή τους.

Λίγες ώρες αργότερα, ξημερώματα της 9ης Ιουλίου, ο Εγκέλαδος θα επανερχόταν. Τα ρολόγια έδειχναν 05:11 το πρωί. Το επίκεντρο ήταν πάλι το ίδιο. Νότια της Αμοργού. Αυτή τη φορά το μέγεθος του σεισμού, ωστόσο, ήταν 7,5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Οι κάτοικοι των Κυκλάδων πιάστηκαν κυριολεκτικά στον ύπνο.

Η σεισμική δόνηση ισοδυναμούσε με έκρηξη 10.000 ατομικών βομβών. Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός που έπληξε ευρωπαϊκό έδαφος τον 20ο αιώνα! Αμοργός, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίος, Πάρος, Νάξος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Λειψοί υπέστησαν μεγάλες ζημιές.

Η Σαντορίνη, ωστόσο, ισοπεδώθηκε. Το 35% των σπιτιών κατέρρευσαν και το 45% παρουσίασαν μεγάλες ή μικρές ζημιές. Ολοσχερώς καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Συνολικά 53 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Πάνω από 100 ήταν οι τραυματίες.

Η τραγωδία, ωστόσο, δεν σταμάτησε εκεί. Ο σεισμός συνοδεύτηκε από μεγάλο θαλάσσιο κύμα βαρύτητας (τσουνάμι), το ύψους του οποίου έφθασε τα 25 μέτρα στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού, τα 20 μ. στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας, τα 10 μ. στη Φολέγανδρο και ήταν ασθενέστερο σε διάφορες άλλες ακτές του Νοτίου Αιγαίου μέχρι τη Σμύρνη. Από το τσουνάμι μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στην Κάλυμνο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής. Το τσουνάμι εξασθενημένο έφθασε μέχρι την Καλαμάτα και κατέστρεψε πολλές μικρές βάρκες που βρίσκονταν στο λιμάνι.

Το φονικό έργο του κύριου σεισμού ολοκλήρωσε ο καταστρεπτικός μετασεισμός, μεγέθους 6.9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που ακολούθησε περίπου 12 λεπτά αργότερα!

«Ένας από τους μεγαλύτερους σεισμούς του 20ου αιώνα που χτύπησε ξημερώματα της 9ης Ιουλίου του 1956 σχεδόν ισοπέδωσε τη Σαντορίνη προκαλώντας έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας και τεράστιο παλιρροϊκό κύμα. Ο σεισμός της 9η Ιουλίου 1956 (μέγεθος 7.5), που έλαβε χώρα στο ρήγμα της θαλάσσιας λεκάνης της νότιας Αμοργού, ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τα Ουράλια έως το Γιβραλτάρ και από τη Μάλτα έως τη Λαπωνία», είχε πει καθηγητής σεισμολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης Κώστας Παπαζάχος.

Η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού

Ο φονικός αυτός σεισμός, ήρθε μόλις τρία χρόνια μετά τους εξίσου καταστροφικούς και φονικούς σεισμούς στη Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά και την Ιθάκη. Πριν προλάβει ο κρατικός μηχανισμός να συνέλθει από τη μια μεγάλη καταστροφή, ήρθε η επόμενη.

Μιλάμε, άλλωστε, για μια περίοδο που η Ελλάδα προσπαθούσε να βρει τα πατήματά της και να ξανασταθεί στα πόδια της από τον Εμφύλιο Πόλεμο ο οποίος είχε τελειώσει το 1949. Μόλις τέσσερα χρόνια πριν τους σεισμούς στο Ίονιο, δηλαδή, και επτά από τον καταστροφικό σεισμό στις Κυκλάδες.

Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής κήρυξε τη Σαντορίνη σε κατάσταση «τοπικής συμφοράς μεγάλης εκτάσεως». Ο ίδιος, μάλιστα, βρέθηκε στον τόπο της καταστροφής και υποσχέθηκε στους κατοίκους πως θα κάνει ότι είναι δυνατόν προκειμένου να ανακουφιστούν. Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως η Σαντορίνη είχε ισοπεδωθεί.

Εκείνος ο σεισμός, άλλωστε, ήταν η αιτία που ένα δεύτερο «τσουνάμι», αυτός της εσωτερικής μετανάστευσης, ξεκίνησε από τις Κυκλάδες με τελικό προορισμό την Αθήνα.

Ο σεισμός προκάλεσε διεθνές κύμα συμπαράστασης. Πολλές χώρες πρόσφεραν τη βοήθειά τους προκειμένου να ανακουφιστούν οι σεισμόπληκτοι.

Υπήρξε, ωστόσο, και μια χώρα της οποίας τη βοήθεια αρνήθηκε η Ελλάδα.

Η χώρα αυτή ήταν η Μεγάλη Βρετανία και αιτία της άρνησης ήταν πως εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη ο απελευθερωτικός αγώνας των Κυπρίων κατά των Βρετανών. Με τον τρόπο αυτό η ελληνική κυβέρνηση έδειξε την ξεκάθαρη στήριξή της στον αγώνα της ΕΟΚΑ.   

ΠΗΓΗ